Sarı Kantaron her derdin devası mı yoksa fazla mı abartılıyor? | 15 SORU 15 CEVAP
Kimyasal ilaç kullanmayı sevmeyen, doğal ve bitkisel tedavi yöntemlerini tercih edenlerin baş tacı… Her derdin ilacı gibi görülen kantaronun ya yağı ya tableti ya da çayı evlerde baş köşede. Cilde, saça, mideye, yanıklara, depresyona iyi geldiğine inanılıyor. Peki gerçekten sanıldığı gibi tüm bu dertlerin devası mı yoksa bu ilgi fazla mı abartılıyor? Uzmanına sorduk…
Türkiye’nin birçok yerinde yetişen bir bitki olan kantaron, son yıllarda oldukça popüler hale geldi. Kimisi kendi toplayıp hazırlıyor, kimi aktarlardan çiçeğini ya da yağını, kimileri de eczaneden tabletini alıyor. Neden? Depresyona, açık yaralara, saça, cilde, hemoroide, romatizmal ağrılara iyi geldiği düşünüldüğü için….
Homeopat/Fitoterapist Dr. Serdar Özgüç, binbirdelik otu olarak da bilinen Sarı kantaronun, antidepresan, antiseptik ve yara iyileştirici etkisinin olduğunu, tıbbi çay, çeşitli yöntemlerle standardize edilmiş tabletler (özüt) ve yağlı maserat olarak birçok kullanım şekli bulunduğunu söylüyor. Ancak kullanan kişilerin bazı yanılgılara düştüğünü önemle vurguluyor.
Sarı kantaron ile ilgili inanılmaz bir kirliliği mevcut. Herkesin evinde bulunan baş ucu ilacı gibi. Saçları dökülen ya da hızlı uzasın isteyen, hemoroidi olan, yarası olan, dizleri ağrıyan, başı ağrıyan yağını sürüyor, uyuyamayan çayını içiyor, depresyonda olan tabletini alıyor.
— Peki sarı kantaron bunların hepsine iyi geliyor mu?
— Evde kendi yağını yapmak ne kadar doğru?
— Kantaron otu nerelerden alınmalı, satın alırken nelere dikkat etmeli?
Dr. Serdar Özgüç’e kantaron kullanımı ile aklımıza gelen tüm soruları sorduk. Bu konuda herkesin doğru bildiği yanlışların cevaplarını verdi. İşte 15 soru 15 cevap…
HANGİ RAHATSIZLIKLAR İÇİN KULLANILIR?
Sarı kantaron tıbbi bitkisinin özel olarak hazırlanmış tentürleri ve standardize edilmiş özütleri hafif-orta dereceli depresyonda kullanılırken, zeytinyağı ile masere edildiğinde haricen kullanımda ciltteki yangılar, yaralanmalar, dermatit, egzama, hemoroid, romatoid artrit, hafif yanık ve güneş yanıklarında etkilidir. Yangı gidericidir.
Bu oluşan karışım yani zeytinyağı ile masere edilmiş şekli belirtildiği gibi yaralarda, diyabetik ayakta, hemoroid tedavisinde, iltihaplı romatizma ağrılarında, cilt yanıklarında çeşitli formülasyonlar şeklinde haricen kullanılır. Ayrıca bu yağlı maserat hem kendi başına hem de aynısefa veya kudret narı yağlarının karışımı ile ağızdan oral yolla alındığında da mide ülseri ve gastritte de tedaviyi destekleyici özelliğe sahiptir. Sarı kantaron maseratı ile birlikte oral yolla alınan alkolde çözünmüş propolis ürünlerinin kullanılması egzama ve sedef hastalığında tedaviyi etkinleştirir.
Sarı kantaronun standardize edilmiş özütleri, gerginlik, sinirsel huzursuzluk, depresyon, çocuklarda gece idrar kaçırma ve özellikle menopozun yarattığı sıkıntı durumlarda ağızdan oral yolla kullanılır. Sarı kantaronun özütü “hiperisin” içerir, hafif ve orta derecede depresyonda etkinliği kanıtlanmıştır.
SARI KANTARON YAĞI NASIL YAPILIR?
Bu etkileri sağlamak üzere, bir kısım sarı kantaronun yeni açmakta olan çiçekleri bir cam kavanoza konur, üzeri tamamen örtülene kadar birebir oranında sızma zeytinyağı ilave edilir. Ağzı tülbent ile kapatılır, hava alması sağlanır. Tahta bir kaşıkla güneş gören bir yerde her gün 10 dakika kadar iyice karıştırılır. 3 hafta sonra yağın rengi kiremit kırmızısına dönüştüğünde kullanıma hazır demektir. Sonrasında koyu renk şişeye süzülür ve serin yerde ağzı kapakla kapalı olacak şekilde muhafaza edilir.
HAZIRLANAN YAĞ NE KADAR SÜRE MUHAFAZA EDİLİR?
Hazırlanan bu yağın 1 yıl içerisinde tüketilmesi gerekir. Bu süre sonunda etkisi azalır ve bozulur. Tadı acılaşır. İçimi zorlaşır.
KANTARON YAĞININ ASLA KULLANILMAMASI GEREKEN ALANLAR VAR MI?
Sarı kantaron seratonin miktarını artırır ama antidepresan ilaçlar ile aynı anda alınmamalı. Bununla beraber sarı kantaron özütleri, doğum kontrol hapları, tansiyon ilaçları, astım ve kanser ilaçları ile birlikte kullanılmamalıdır.
DEPRESYON TEDAVİSİNDE GERÇEKTEN ETKİLİ Mİ?
Depresif ruh halleri için, bitkinin 4 ila 6 hafta boyunca hazır olan standardize edilmiş ürünlerinin (kapsül) günde 1-3 kere ağızdan alınması tavsiye edilir; iyileşme görülmezse, farklı bir tedavi başlatılmalıdır. Mutlaka doktor tavsiyesinde ve kontrolünde kullanılmalıdır.
ÇAY OLARAK TÜKETMEK ZARARLI MI? DOZU NASIL AYARLANMALI?
Tıbbi çay olarak, bitkinin tüm toprak üstü kesimleri kesilip olabildiğince çabuk kurutulur. 1-2 tatlı kaşığı kurumuş bitki karışımı üzerine 1 su bardağı sıcak su dökülüp 10-12 dakika demlendirilir, akabinde süzülür ve kulplu cam veya porselen bardak ile günde üç kere yudum yudum içilir. Bu şekilde tüketilmesi mide ülserini tedavi etmez ama antioksidan etkisi nedeniyle tedaviyi az da olsa destekler. Bu nedenle sarı kantaron tıbbi bitkisinin çayı önerilmemekle birlikte sadece doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Kontrolsüzce ve yüksek dozlarda sarı kantaron çayının içilmesi hipertansiyon krizlerine ve karaciğer işleyiş bozukluklarına sebebiyet verebilir. Sarı kantaron çayının içilmesi depresyon ve sinirsel gerginliği gidermez. Tıbbi çayının antidepresan özelliği bulunmamaktadır.
SARI KANTARON OTUNUN GERÇEĞİ/SAHTESİ NASIL ANLAŞILIR? AKTARLARDAN YA DA İNTERNETTEN YAĞI ALMAK GÜVENLİ Mİ?
Tüm bitkisel ürünler eczanelerden temin edilmelidir. Açıkta satılan bitkilerden uzak durulmalıdır.
Sarı kantaron otunun etkinliği, yapılacak olan denetimlerde ve analizlerde içeriğindeki etken maddelerin analiz değerleri ile anlaşılır. Organik sertifikalı ürünler alınmalıdır.
SARI KANTARON YAĞI YÜZE SÜRÜLÜR MÜ? YÜZDE LEKE VE TÜYLENME YAPAR MI?
Yüze sürülebilir ancak sürdükten sonra güneşe çıkılmamalıdır. Sarı kantaron yağının tüylenme yapma durumu söz konusu değildir.
YAĞIN YAŞLANMAYI GECİKTİRİCİ ETKİSİ VAR MI? KIRIŞIKLAR ÜZERİNE ETKİLİ Mİ?
Yağın kırışıklar etkisi üzerinde dolayısı ile yaşlanmayı geciktirici bir etkisi yoktur. Sadece cildi nemlendirir.
YAĞIN SÜNNET SONRASI KULLANILMASINDA YA DA AMELİYAT SONRASI YARALARIN ÜZERİNE SÜRÜLMESİNDE BİR SAKINCA VAR MI? ENFEKSİYON RİSKİNİ ARTIRIR MI?
Sünnet sonrasında ve ameliyat sonrasında yaraların üzerine sürülürse hem iyileşme hızlanır hem de iz kalma oranı azalır. Ayrıca radyoterapiden sonra sürülecek olan sarı kantaron yağı oluşan deri yanıklarını hızlı bir şekilde tedavi eder. Bu da mutlaka doktorun onayı ve izni ile uygulanmalıdır.
HEMOROİD İÇİN KULLANILMASI DOĞRU MU?
Sarı kantaron yağı, mikrop öldürücü ve hemoroid bölgesindeki yangıyı ve iltihaplanmayı giderici etkisinden dolayı kullanılabilir.
SARI KANTARON YAĞI YAPMAK İSTEYENLER BU OTU NEREDEN ALMALI? KENDİ TOPLADIĞINDA ARALARINA YABANİ OTLAR KARIŞIRSA SORUN YAŞANIR MI?
Herkes sarı kantaron yağı yapamaz, yapsa bile doğru ürün olmaz. Doğru bitki, doğru yağın içinde doğru yöntemlerle ve doğru zamanda uygulanırsa kaliteli bir sarı kantaron yağı elde edilebilir. Bitkisel ilaç kalitesinde sarı kantaron yağının, ilaç kılavuzlarında belirtilen standartlarda ve bu konuda yetkilendirilmiş merkezlerde eczacılar tarafından üretilmesi gerekir. Bu standartlara uyulmadan yapılan sarı kantaron yağının ya etkinliği az olur ya da faydası olmaz.
YAĞININ SAÇLARA FAYDASI VAR MIDIR? (Kırıkları onarmak, parlaklık ve canlılık vermek, saç dökülmesini ve kepeği önlemek gibi…)
Sarı kantaron yağı saçlara sürülebilir, parlaklık ve canlılık verir ancak kırıkları onarmaz, dökülmeyi önlemez ya da saçları uzatmaz.
SEDEF VE EGZAMA GİBİ CİLT HASTALIKLARI ÜZERİNDE ETKİLİ Mİ?
Bu problemleri tamamen ortadan kaldırır diyemeyiz ama destekler. Mutlaka doktor önerisiyle kullanılmalıdır.
KANTARON SIK KULLANILDIĞINDA BAĞIMLILIK YAPAR MI?
Sarı kantaronun hiçbir kullanım şekli bağımlılık yapmaz.
UNUTMAYALIM: Sarı kantaron hapları doktor kontrolü olmadan bilinçsizce kullanılmamalıdır. Birçok ilaçla etkileşime girebilir ve beklenmeyen sağlık sorunlarına yol açabilir.